1896 – 1945
Op maandag 21 september 1896 werd ten huize van de familie Van Beers “een voorlopige vergadering tot oprichting van een muziekgezelschap”gehouden. In de notulen van de secretaris, de heer V.
Clarijs, lezen wij dat er 26 heren aanwezig waren. De heer F. van der Sijp, burgemeester van Wamel, fungeerde als voorzitter.
Het initiatief kreeg een buitengewoon voortvarend vervolg. Er werd een bestuur geformeerd en de levering van een instrumentarium werd aanbesteed. De heer Kronig uit Tiel won de gunning: hij leverde voor 665 gulden instrumenten en een jaar lang instructie. Het benodigde kapitaal werd vergaard door de uitgifte van renteloze aandelen van vijf gulden, waarvan er jaarlijks een aantal voor restitutie werden uitgeloot. Tezamen met een niet verwaarloosbaar aantal giften, toezeggingen van jaarlijkse bijdragen en de contributie van de leden werd in goed en wel een week tijd de vereiste financiële basis gelegd voor de operationalisering van het voornemen tot de oprichting van een muziekgezelschap. De voorzitter wenste de vergadering dan ook geluk met de oprichting van de harmonie en sprak de hoop uit “dat deze door de toewijding en ijver harer leden eens (zou) moge(n) schitteren als een parel aan de kroon der toonkunst”. Op 11 oktober, drie weken na de initiatiefvergadering werd het eerste reglement goedgekeurd.
Een zeer in het oog springende episode uit de begintijd van de harmonie was wel haar drijven om een rol te spelen bij de inhuldiging van Koningin Wilhelmina in 1898. Men meldde zich aan voor een optreden in Den Haag, dat uiteindelijk om organisatorische redenen niet kon doorgaan. Vervolgens greep HKW haar kans tijdens de stedentocht die de jonge majesteit na haar inhuldiging maakte. Met permissie van de persoonlijke secretaris van Wilhelmina voer HKW al concerterend op een zelf gehuurde schuit naast het vaartuig van de koningin op van Dodewaard naar Tiel. In hetzelfde jaar nog liet men een prachtig vaandel vervaardigen waarop een in zilverstiksel geborduurd portret van de jonge Wilhelmina centraal staat.
In de daarop volgende jaren vervulde HKW de taken, zoals die gebruikelijk waren voor een muziekgezelschap in die jaren: luister bijzetten aan de kerkelijke en wereldlijke feesten in het dorp en de naaste omgeving. Enige tijd was er ook een toneelgezelschap aan de vereniging verbonden, een fenomeen dat niet ongebruikelijk was in (overwegend) katholieke gemeenschappen. In de oorlogsjaren werden de activiteiten enige tijd gestaakt, nadat de bezetter de opdracht had gegeven de naam te veranderen in Harmonie Wamel. Maar nauwelijks was de wederopbouw na de bevrijding begonnen, of ook HKW pakte snel de draad weer op.
1945 – 1997
Toen in de na-oorlogse jaren het concourswezen in de Nederlandse wereld van de blaasmuziek zijn intrede deed en met kracht werd bevorderd, gaf ook HKW blijk van de ambitie om haar kunnen in die arena te scherpen. Vanaf 1956 werd met grote regelmaat deelgenomen aan bondsconcoursen. De prestaties namen een behoorlijk vlucht onder de leiding van de jonge dirigent Heinz Friesen, die het orkest leidde van 1960 tot 1976. In 1966 promoveerde HKW naar de vaandelafdeling van de KNF. Friesen werd opgevolgd door Hans Klerx. Het orkest begon ook leden van buiten Wamel aan te trekken en kreeg steeds meer het karakter van een streekorkest. In 1981 werd de eerste langspeelplaat geproduceerd, waarop bekende harmoniewerken als Partita van Kees van Baaren en Mannin Veen van Haydn Wood te beluisteren zijn. Na Klerx’s te vroege overlijden in 1983 moest HKW een zekere terugslag incasseren. Na de aanstelling van Jan Bosveld als dirigent in 1989 nam het aantal leden weer toe en kwamen de muzikale prestaties weer op het niveau van een decennium daarvóór. Ter gelegenheid van het 100-jarig jubileum in 1996 werd een CD opgenomen, waarop onder andere het Concertino voor Xylofoon en Orkest van de dirigent is te beluisteren.
1997- heden
In 1997 nam Willem van Zee de dirigeerstok van Jan Bosveld over. Sedertdien heeft HKW zich verder ontwikkeld als symfonisch blaasorkest. Kenmerkend is dat er wordt gewerkt met een betrekkelijk kleine orkestbezetting in het streven naar maximale transparantie. Er wordt veel werk gemaakt van repertoirekeuze, waardoor HKW geregeld nieuwe of weinig gehoorde werken ten gehore kan brengen. De programmering richt zich op een breed muzikaal palet en een zekere afwisseling van presentatievormen, waaronder bij voorbeeld theaterproducties (zoals ‘de Betovering’ in 2005 met medewerking van Edwin Rutten, en ‘American popcorn’ met Margriet Eshuijs en het Toverbal theater in 2007). Ook de samenwerking met professionele musici staat hoog in het vaandel van HKW. Sedert enkele jaren streeft HKW ernaar om zo mogelijk jaarlijks een concert te verzorgen in concertgebouw De Vereeniging in Nijmegen, waarvoor dan de medewerking van een internationaal befaamde solist wordt gezocht. In 2008 en 2009 slaagde HKW erin twee solisten van de Berliner Philharmoniker, t.w. de trompettist Gabor Tarkövi en de hoornist Stefan Dohr, voor haar optreden in Nijmegen te contracteren.
HKW neemt met enige regelmaat (eenmaal in de vier á vijf jaar) deel aan concoursen. Hierin is echter voor HKW geen primair doel gelegen. Ook stelt HKW belang in geregelde concertreizen, niet alleen om zich in den vreemde te laten horen, maar ook om daar in de ontmoeting met collega’s nieuwe indrukken en inspiratie op te doen. De laatste jaren werden reizen ondernomen naar Trier (2002), Leuven (2006) en Berlijn (2010), Schluchsee (2013) en Barcelona (2016). De primaire ambitie van HKW voor de toekomst is haar positie als symfonische blaasorkest in en voor het Rivierenland verder inhoud te geven in goede samenwerking met partnerorkesten en zusterverenigingen en bovenal een groter publiek te interesseren voor haar werkterrein, dat heden ten dage uitmunt door nieuw aanbod van aansprekende composities “from all over the world”.